Wednesday, October 29, 2014

Хангал II хэсэг

I хэсэг нь энд байна. http://ereever.blogspot.com/2013/02/i.html  

Мөнгө олох амархан

Хаа очиж Хөхөө эмчид хүний үнэр байдаг ажээ. Тэрээр өөрөө хөөцөлдөн Сингагийн нэгэн эмнэлгийн төлөөлөгчийн газартай холбогдон 30 мянган Синга доллароор ээжийнх нь зүрхний өвчнийг эмчлэх боломжтойг дуулгалаа.

- Синга доллар хэд байдын?
- За амеркийнхаас нээх ялгаагүй ээ. Мянга гарантай л байгаа..

- Өө, гээд Синга доллар гэдгий нь сонсоод сортос гэсэн Хангалын сэргэлэн нүд бараг аниад ирлээ... Гэхдээ чамралаар чанга атга гэж 10 -аад сая буурчихсан л байна.

Тэрээр Хөхөө эмчийн Сингатай холбогдох хугацаанд олон улсын байгууллагууд, эрүүл мэндийн яам гэсэн зөндөө газраар очсон боловч дээрээс нь доош басангуй харах яамны мэргэжилтнүүд, эелдэгээр уучлаарай гэх гадаад хүмүүсийн орчуулагчдаас өөр хүн хараагүй ажээ. Хаа очиж яамныхныг бодвол... За тэр хүн муулах яахав.

Тэгсээр түүний сүүлчийн ч байж болох итгэл найдвар нь хичээлийнхээ завсраар ажилладаг Жин Ди гэх баар, паб, буудал караокетай зугаацал сэлгүүцлийн газрын эзэн Тэнгэр гэх Хятад болж таарав. Тэнгэр бол бизнес эрхэлдэг Хятад бөгөөд Монголд хэт удсан тул Ванг гэх жинхэнэ нэрээ Монголчуудад Тэнгэр гэж хэлдэг аж.

Шөнө бол өнгө өнгийн гэрэл асч унтарч, дуу чимээ, согтуу хүмүүс тасрахгүй 13-ын үнсэн саарал байшингийн хамгийн дээд давхар нь доорхи шигээ сайхан биш, тоос шороондоо дарагдсан, хэдэн модон хаалгатай өрөөтэй оффис болж таарав. Гаднаа гяланцаг, дотроо паланцаг. Хятадуудын л стиль л дээ яах аргагүй. Хангал энд Ганаатай Тэнгэрийг хүлээн зогсоно. Өрөөнөөс сонсогдох Хятад хүмүүсийн Мандарин аялгаараа ярих чанга чимээ гаравч Хангалын түгшсэн зүрхний цохилтын чимээг нэг их дарахааргүй байв.
 Ганаа:
- Мань байх хэрэг байна уу даа?
Хангал:
- Байжий, мань хэд хоног ажлаа тасалцан айгаад байшд, ханьтай байвал зүгээр байна.  
Ганаа:
- Ццццц, золбоотой байгаач, хүн дээр том мөнгө ярьж орох гэж байж, ажилд эргүүлж аваач, битгий халаач гэх гэж байгаа царайтай байхын. Гол өөртөө итгэлтэй, золбоотой, итгэлтэй харагдах хэрэгтэй шүү...

Тэгсээр Тэнгэрийн өрөөнөөс гурван Хятад гарч ирэхэд араас нь Тэнгэр гарч ирэн хэдэн Хятад үг хэлээд хагас бөхөлзөн инээмсэглэн үдэж гаргаад Хангалыг дуудлаа. Түүний өрөө гадаах шигээ муухай биш ажээ. Удалгүй нарийн бичиг хүүхэн нь араас нь орж ирэн ширээг нь цэвэрлэх хооронд Тэнгэр нэг тамхи асааснаа:
- Хангаал, чи хэд хоног юу хийваа? Чамайг ирэхгүй нь гэж бодсон шүү.
- Ээжийн бие муудаад, хэд хоног эмнэлэгт сахиад аа.
- Одоо зүгээр болчихсон уу?
- Гайгүй ээ, гайгүй ч гэж... ер нь хүнд байгаа. Тэгээд л ирлээ.
- Чи над дээр яах гэж ирваа? Би оточ биш шүү.
- Мөнгө зээлэх гээд, би юу ч хамаагүй хийгээд буцаагаад төлчихнө өө.
- Ай, хэлэлгүй алга болсон хүнд би итгэнүү?
- Уучлаарай Тэнгэр ах аа, танаас айгаад утсаа авч чадаагүймаа. Хэд хоног ээжийгээ сахилаа. Тэр сайнгүй байна. 

Надад танаас өөр надад танаас өөр туслах чадалтай хүн алга аа, Би ээжийгээ алдмааргүй байна. Би танд насаараа ажиллаж, юу ч хийсэн чадна амьсгаагаар дугжруултал...
- Жамаараан бол би үхэхэд чи амьд байна. Тийм байхад чи надад насаараа зүтгэж чадна уу? гэсэн шал сонин асуулт асуусанд хажуугаас харсан Ганаа мэл гайхав. Харин Хангал шууд "үгүй" гээгүйд нь бага зэрэг баярлав.. Тэнгэр:
- Хэдэн зоос хэрэгтэй.
- 40 сая төгрөг.
- Ай, 40 сая аа? Энэ бага мөнгө биш ээ, Гэхдээ надад байна. Харин чи миний төлөө юу хийж чадна аа? айн?
- Бүгдий нь хийнээ, юу ч хамаагүй.

Тэнгэр "Хай, чамайг эмэгтэй бол аа? Эхнэрээ болгоод суухсаан, хахаха" гэж чанга инээгээд тамхиа унтраан дотроо нэг зүйлсийг хэсэг бодох шиг болсноо "Энэ юун шоохуузав? Чи ер нь гар аа" гээд Ганааг гаргачихав. Тэрээр дахин нэг тамхи асааснаа Хангалыг нилээн нухацтай харж, басхүү дотроо юуг ч юм саяхан асаасан тамхиа дуустал бодсоноо
- Надад чамаар хийлгэх ажил бий, гэхдээ энэ их нууц. Чи нууц хадгалж чадна аа?
- Чадна
Түүний маш зальтай хийгээд тун нухацтай харцаа Хангалруу үргэлжлүүлсээр "Орой 9 цагт ирваа, одоо яв аа" гэхэд Хангал "Мөнгө" гэж тун итгэл муутай асуухад Тэнгэр:
- Хай Хангал аа, Чи үнээр жоохон байна аа. Би тэгсээр өхгүй гээгүй ээ. Би чамд их мөнгө өгнөө, гэхдээ чамд эхлээд итгэх хэрэгтэй. Ойлгоснуу? гэж хэлэв.

***         ***         ***         ***         ***

Хангал, Ганаа хоёр орой 9 цагт яарсаар Жин Сүгийн гадаа иртэл урьд өмнө огт харж байгаагүй Lexus 570 машинаас Хангалыг дуудав. Хангал гүйсээр машин дээр иртэл Тэнгэр арын хаалгийг онгойлгон угтав. Тэнгэр:
- Энэ яах гэж ирсаан? гэж Ганааг заав
- Надад туслах гээд...
- Би түүнийг гаргасан биш үү?
- Ганаа найдвартай, Тэнгэр ах аа, тэрэнд итгэж болно. Яг над шиг. Тэр ч бас цалин авч ажил хиймээр байгаа гэтэл 

Тэнгэр Ганааг дуудуулж хэсэг харж зогссоноо "Мөнгөнд дуртай байх нь ээ" гээд Хангалд Эрдэнээ гэдэг нэртэй "Фучонг трэйд" ХХК-ийн менежер гэсэн нэрийн хуудас өгөөд "Баарны 7 дугаар ширээн дээр гурван охин бий, та хоёр тэд нар дээр очоод архи уу? Охин найрч чадна бээз, түрүүлээд согтохгүй шүү" гээд тас тас хөхрөөд нэг Grants виски гаргаж хоёр хүүхдийг зуу зуу татуулснаа, "халсан бээз" гэж хэлээд банкны карт мөнгө өгөн хаалгаа хаагаад давхиж одов.

Хангал бааранд ажилладаг байсан тул 7 дугаар ширээг төвөггүй олтол үнэхээр гурван охин сууж байв. Үнэхээр л юу яачмаар гуруун лүүнзээ гэж Ганаад бодогдох зуур Хангалд мөнгө л бодогдож, Тэнгэрийн хэлснийг хийх ёстой гэсэн ганц итгэл, саяхан уусан 100 грамм хамтран  түүнийг зоригжуулахын дээр үг хэлийг ч хурц болгожээ. Тэрээр богино банзал өмссөн гурван охиныг шууд хараад л ... "Яасан сайхан хөлтэй охид вэ, хамт сууж болох уу?" гэхэд нөгөө гурав бие бие рүүгээ харснаа "Баярлалаа"-аар эхэлсэн харилцаагаа инээмсэглэлээр үргэлжлүүлснээ "тэг тэг" гэж зөвшөөрөв. Хангал өөрийгөө Эрка, Ганаа өөрийгөө Баяраа гэж танилцуулаад нэг шил юм бас бус ууж идэх зүйлсийн хамт захиалав. Тэд хэсэг сууж ууж идэж байгаад Хангалд урьд өмнө огт үзэгдэж байгаагүй нэгэн хамгаалагч ирснээ гарт нэгэн цаас атгуултал: "Сэлэнгээ гэдэг охиныг авч гараад буудалд ор, Ганааг эндээс удахгүй явуул" гэсэн бичиг байлаа. Хангал бичгийг базаж халаасандаа хийснээ Сэлэнгээд илт ойрхон сууж, яриа өдтөл цаадах нь ч бас хариу барив. Тэд бүжгийн талбай дээр эгээ л хосууд шиг үнсэлцэж, бие биеэ илж таалсаар буудалд оров. Зарим охид ч амархан юм дөө чааваас...

***         ***         ***         ***         ***

Өглөө. Хангалын толгой хагарах нь ээ... Толгойгоо баръя гэтэл гар нь нэг юманд тээглээд хөдөлж өгсөнгүй, толгой нь аюулын өвдөж байгаа тул нүдээ бүрэн нээх ч тэнхэл алга, хагас дутуу нээгээд эргэн тойрноо харах гэтэл өөдөөс нь хүйтэн ус булхав. Тэр хэсэг ухаан ороод хартал Тэнгэр хэсэг залуустай түүнийг нэгэн мэдэхгүй газар авчраад сандалд хүлсэн байхыг мэдлээ. Харин Ганаа арваад метрийн цаана хэвтэж байв. Тэнгэр түүнрүү дөхөн ирж нүүрлүү нь нилээн ойртосноо:
- Хангал аа, би чамд яагаад ч олж чадахгүй их мөнгийг өгнө. Тэгээд бас чамд сайн цалин өгнөө. Чиний найзыг тэжээнэ. Харин чи надад их зүйл хийх ёстой, мөн үү? гэж асуув.
Хангалын ухаан бүүр түүрхэн байсан бөгөөд тэр хэлснийг нь хагас дутуу нэг юм ойлгоод үл мэдэг толгой дохив. Тэнгэр түүний эрүүг базан бариад өөдөөсөө харуулаад "Чиний энэ найз гэх нохойн гөлөг, өчигдөр миний хэлснээр гэртээ харьсангүй, нэг гичийтэй нь хамт хоноод миний хамаг ажлыг баллачихлаа. Би чамд, бас тэрмуу нохойн гөлөгт итгэж чухал ажил даалгасан, Та хоёрт би итгэнүү? Айн, муу нохойн гөлөг" гэж хэлээд Хангалын шанаа руу хүчтэй алгадан сандалтай нь хамт унагаав. Сууж байгаа сандалтайгаа чөлөөт уналтын хурдаар газар руу нисэх тэр богинохон хугацаанд өвдөлт, Ганааг яв гэж хэлэхээ мартсанаа, ээжийгээ, бас Ганааг яасан бол гээд маш олон зүйлийг бодож арай гэж амжингууд түүний нүүрлүү Тэнгэрийн гутал ирж хүчтэй өшиглөв.

***         ***         ***         ***         ***

- Бид хоёроор яг ямар ажил хийлгэсэн юм бол?
- Мэдкү,
- Болих уу, хоёулаа?
- Тэгээд ээжийг яах юм бэ?
- Эсвэл цагдаад хэлнэ гэж айлгаад мөнгө авчийл даа,
- За тэр тийм юмнаас айх уу?

Ямартай ч буруу гарын нөхөдтэй нийлжээ тэд. Ээжийгээ бодон дахин эхлэхээр сэтгэл шулуудав. - Тэнгэр ах аа, бидний уучлаарай, жоохон хөөрөөд алдаа гаргачихлаа. Дахин тэгэхгүй ээ гэтэл Тэнгэр "Дагаад ир аа"... Тэд Тэнгэр, түүний хоёр бие хамгаалагчийн хамт нэгэн хар өнгийн машинд суун хөдлөв. Тэдний суусан хойд хэсэг цонхгүй тул хаашаа явж байгаагаа ч мэдсэнгүй. Нилээн явсны эцэст ямартай ч хотод биш бололтой нэгэн газар ирж буун хуучны томоохон байшинд ирлээ. Тэр байшин Хангалын хүлээтэй, Ганаагийн хэвтээстэй байшин мөн байгааг харуутаа тэдний зүрх хүчтэй цохилно. Хүйт даасан том агуулахын дунд нэг залууг толгойд нь хар уут углан мөн л сандалд хүлсэн байдалтай байв. Тэнгэр тэр залуугийн толгойны алчуурыг нь аван
- Тулга аа, Чи бизнесмен хүн. Би ч бизнесмен хүн. Хэн хэнд нь мөнгө чухал биш гэж үү? Чи зүгээр л зөвшөөрчих байсымшдээ гэж юуны ч тухай яриад байгаа нь үл мэдэг өгүүлснээ Хангал Ганаа хоёрт "Энийг хашраагаад өг" гэв. 

Хоёр нөхөр учраа үл олон бүлтэгнэн зогсож байтал нэг бие хамгаалагч нь тэр хоёрт нэжгээд модон цохиур өгөхөд хэн хэн нь бага байхдаа бие биеэ өмөөрч, ганц нэг нударга зөрүүлж явсан ч хоёр найзад энэ нь санаанд багтамгүй хэрэг байв. Тэнгэр тэр хоёрт хандан "Миний үг хууль гэсэн худлаа байсымуу? Та хоёр бас ойлгоогүй юу? Та хоёрын амьдрал одоо минийх болсоон. Тэхгүй бол одоо та хоёр ч байхгүй, ээж чинь ч байхгүй болноо. Би охин дүүгий чинь ч зүгээр байлгахгүй ээ, Ганаа танайхыг ч бас зүгээр байлгахгүй ээ, энийг хашраагаад өгөөч" гэхэд сая нэг сэхээ авсан мэт тэр хоёр бие биерүүгээ харан нөгөө залуу руу модоо барин дайрлаа. Нүдээ аниад л нүдэж гарсан. За тэр залуугийн хэлсэн ярьсан, царайны төрх ч ойлгомжтой. Хэсэг нүдсэний дараа "Одоо болноо" гэх Тэнгэрийн дуу хадсанаа нөгөө залууд "Тулгаа, чи зөвшөөрөө, чамд гурав хоног байна шүү. Тэхгүй болоо охин чинь..." гээд нэг зураг харуулснаа тас тас хөхрөн бүгдий нь аван гарч одлоо.

Буцах хугацаанд Хангалын нүдэнд нөгөө залуугийн төрх харагдсаар... Бас 40 сая төгрөг, чиний амьдрал миний амьдрал, тэр Цэлмэгийн тухай яаж мэдсэн юм бол? бас баарны гурван охин, Тэнгэр яагаад биднийг дахин ашиглав? Юу болоод байгааг ч мэдэх юм алга.

Тэнгэр Жин Сүгийн гадаа ирснээ залуусыг өрөөндөө дуудаад "Би та хоёрыг мэднээ. Та хоёрт ямар ч гарц байхгүй ээ, миний үгээр бай, тэгвэл та нар жарганаа, Тэхгүй бол зөвхөн та хоёр ч биш, бүгдий нь байхгүй болгочноо ойлгосоон?  Надад чадал бий." гээд Хангалд ууттай зүйлийг нэг гар утастай өгснөө "Маргааш ээжийгээ Хонг-Конг-д очиж эмчлүүл ээ, Би бүгдий нь зохицуулсаан. очингуут чинь Су Бин чамайг тосно. Харин энэ утсыг салгаж болохгүй ээ, би ярина аа. Ойлгосоон...?," гэж хэлээд тэр хоёрыг хөөх шахам гаргахдаа "Ганаа чи хоёр хоногийн дараа ир аа" ...

Хангал Ганаа хоёр гараад уутыг задалж үзэхэд Хангал, ээж, Цэлмэг гурвынх нь нэртэй гадаад пасспорт, Хонг-Конг явах гурван тийзийн хамт, хэдэн ширхэг Хонг-Конг доллар...  

Яаж тэр энэ бүхнийг зохицуулсан байна аа? Үнэхээр том гарын нөхөр л...

Tuesday, February 19, 2013

ХАНГАЛ-I


Төгсгөл

“Миний хүү ажлын өдөр яагаад ийм эрт хүрээд ирэв ээ?” гэх ээжийнх нь дуу чихэнд сонсогдохтой зэрэгцэн чанаж буй цайных нь ааг хамар цоргив. Хангал хариулт хэлсэнгүй гутлаа хоёр тийш тайлж шидчихээд хүрмээ өмсөөтэй чигээрээ гүйх шахам 00 орсон нь давсаг нь нилээд хугацаанд чинэрч явсных ажээ. Өөрөөсөө гарах ёстой шингэнийг гүн амьсгаатай зэрэгцүүлэн нүдээ зөөлөн анингаа гаргасан нь гэх өгүүлбэр надад арай өөрийг бодогдуулах авч тэр зүгээр л хөнгөрсөн хэрэг нь мэдээж шүү дээ. Хүрмээ ариун цэврийн өрөөнд байрлах угаалгын машинд шидчихээд гараа угаан нүүрээ нэг шударчихаад зочны өрөөнд ортол цай бэлэн болжээ.

-          Улаан царайлчихаад даарч дээ миний хүү, машингүй яваамуу?
-          Хүнд өгцөөн

Ингэж хэлэхэд Должин гуай хүүгээ нэг л юм нуугаад байгааг мэдэн бага зэрэг цочсон ч сэтгэл нь нэг л тайван байгааг ажигласнаа “яагаад” гэж ч асуусангүй. Эх хүний сэтгэлээ гэж...
Должин гуай дөнгөж буцалсан сүүтэй цайны дээжийг хүүдээ барингаа

-          Гэртээ харихгүй яагаад хүрээд ирэв? Хэрэг гараа юу?
-          Бас хүнд өгцөөн.

Түрүүчийн ерөнхийлөгчийн үеийн нэгэн сайхан зун хүү нь шинэ байртай боллоо гээд гэргийтэйгээ тусдаа гарч байсан болохоор энэ мэдээ ээжийнх нь даралтыг өсгөжээ.

-          Гүй ээ тэгээд Чимгээ нь яагаав ээ? гэж ховорхон харагддаг бэрээ лавлатал
-          Салцөөн.

Ховорхон үзэгддэг ч ганц хүүгийнх нь гэргий юм болохоор Должин гуай Чимгээг охидтойгоо адилтган үзнэ. Байраа зарсан мэдээг сонсоод аажмаар 160 шүргэж байсан даралт нь нисч эхлэв.
-          Гүй ээ, энэ хүү чинь эхээрээ тоглох нь уу дээ? Даралт ихэсгээд хаячихлаа гээд эмэндээ боох гэхэд нь Хангал аягатай цайгаа ширээн дээр тавьснаа ээжийгнхээ гараас атган
-          Ээж ээ. Одоо гурвуулаа /охин дүүгээ багтаав/ хүн шиг амьдарна аа хэмээн нүүр дүүрэн баясгалантай, сэтгэл дүүрэн итгэлтэй өгүүлэхэд Должин гуайн даралт хэвийн хэмжээрүүгээ пишииуун гээд л чарга шиг уруудах нь тэр. Хэвийн хэмжээрүүгээ л дээ.

Солонгост эмчлүүлж ирснийхээ дараа хэсэгхэн хугацаанд л хүүгийнхээ ийм сэтгэл тайван, аз жаргалтай байхыг харсан Должин гуай учрыг нь эс олох мөртлөө тайлах ч гэсэнгүй, за тэгсэн мөртлөө өөрөөнэг л сэтгэл тайвангүй.
-          За хүү минь юу л болоод байна даа? Бид хэд ер нь дутагдах гачигдах юмтай байсан ч хулгай хийж, амьтан алалгүй өдий хүрч хүн шиг л амьдарч явсан. Та нарын энэ амьдралын учрыг олоход миний ухаан толгойтой үс шигээ хөгшдөх бололтойм, сүүл гэж тун хэгжүүн өгүүлснээ гал тогооны өрөө рүү яваад ирэх хооронд амьдралынхаа шинэ түүхийг эхэлж байгаа  хүү нь буйдангийн түшлэг дэрлээл гоххххххххх хэмээн хурхирч хэвтэнэ.
-          Хөөрхий, тэгтлээ л ядарч, зовж явсийм байх даа?

Эхлэл

Хэдэн жилийн өмнө. Машины жагсаал урагш тэмүүлэх гэж хичээнэ, харин гэрэл нь утааны завсраар тусах гэж чармайна... Хотын өвлийн нэг өдөр иймэрхүү стильтэй дуусч байхад хотын захад хааяахан нэг мийкр, машин ээлжлэн давхих зам дагасан гэрлийн тод тусгал газарт бүдэгхэн буух ажээ. Хашаан дунд байрлах сургуулийн хажуугийн сандал дээр хоёр оюутан залуу чимээгүйхэн сууна. Уг нь ийм насны хоёр залуу ангидаа байгаа охидынхоо царай зүсийг уралдуулан магтаж, нэг үзсэнээ гурав болгон ам булаалдан байх нь хаа сайгүй сонсогдох ёстой авч тас харанхуйн анир чимээгүйд тэднийг холоос харсан хүн татаж буй тамхиных галаар нь л хүн байна гэж таамагламаар. Тэр нь ч тэгээд сайн анзаарагдахгүй.

Анир чимээгүйг эвдэн утас дуугарав. Хангалын ажлаас залгаж буй 42 дахь дуудлага. Тэр авсангүй. Салгаж болох байсан нь ижийнх нь хэвтэж буй эмнэлгээс сахиж буй охин дүү нь залгаж болзошгүй. Ээж нь зүрхний хүнд өвчин тусан гэнэт эмнэлэгт хүргэгдлээ гэсэн мэдээгээр Хангал хичээлээсээ гүйн гарч I эмнэлгийн яаралтай мэс заслын өрөөнд яаж ирснээ ч санахгүй шахам ирэхэд Цэнгэг ахыгаа “Ээж хагалгаанд орсон гээд” уйл тосов. Хагалгааны дараа эмч гарч ирэн
-          Ээж чинь зүрхний хүнд өвчин туссан. Бид энэ удаадаа л торгоолоо. Олон чадахгүй. Яаралтай гадаад явж эмчлүүлэх хэрэгтэй.
-          Хаана ямар үнэтэй байдын?
-          Гайгүй орны цөөн хэдэн эмнэлэгт бол энэ чиглэлийн хагалгааг хийнээ хийнэ. Саяхан манай нэг өвчтөн Японд хийлгэсэн. 50 сая орчим боллоо гэж байсан.

Тавин сая төгрөг байтугай сая ангийхнаасаа таксины мөнгө зээлж ирсэн Хангалд ээжийгээ аль эрт алдсан мэт сэтгэл төрөв. Тэнгэр нураад ирэх шиг л болдог юм. Үүнийг анзаарсан Хөхөө эмч:
-          Санаа зовох хэрэггүй дээ. Тусалж дэмжиж хандив өргөх хүмүүс мэр сэр байдаг л юм. Тэдэнд хандаарай. Харин цаг алдаж л болохгүй. Ах нь хэзээ байх ёстой гэдгийг нь сайн хэлж мэдэхгүй юм.

Өдөр нэг иймэрхүү зүйл болжээ. Ганаад бол найзынхаа сэтгэлийг яаж тайвшруулъя даа гэсэн бодлоос өөр зүйл байсангүй. Тэгснээ
-          Чи тэр гэрлийн шонг хардаа. Бид бол доор нь тусаж ядсан бүдэгхээн тусгал. Харин дээшээ өгсөх зам нь гэрэл. Харин чийдэн болж тодрохын тулд бид маш өгсүүр утаатай замыг туулдаг. Гол нь өгсөөд л байх хэрэгтэй. Яагаад гэвэл зам нь хэзээ ч тасрахгүй. Яг л тэр гэрэл шиг. Харин ч улам тодорно. Хүн заавал зорьсондоо хүрдэг гэдэг биз дээ? Хоёулаа ээжийг чинь заавал эдгээнээ. Арга нь олдож л таарна.

Ганаагийн энэ үг Хангалд эмчийн өдрийн хэлсэн үгийг дахин сануулж, амьсгаа нь хоёр санж хиртээ уртассан юм. Гэхдээ итгэл нь нэг л төрж өгсөнгүй. Гүй ээ яаж ч бүрэн итгэхэв, түрүүхэн пяавдах хүсэл байсан ч түрийвч нь нимгэдсэн хоёр хойно. Гэхдээ л Хангал гэрлүүгээ алхахдаа “Би заавал ээжийгээ эмчлүүлнэ, Би заавал ээжийгээ эмчлүүлнэ” гэж өөртөө дахин дахин тангараглан явсан юм.

Үргэлжлэл бий. Тэр нь нээрээ http://www.facebook.com/Kupon.mn-д бас үргэлжилнэ.

Saturday, January 5, 2013

Ширээ сандлыг хянаад өгөөч!!!


Эрхэм хүндэт сайд дарга, ширээ сандлын зохицуулах хорооныхоон. Та бүгдэд энэ захидлыг илгээж байгаа явдал нь энэ ширээ сандал гээч эд хэрэгслүүд нь иргэд бидний амьдралд мэдээ орсон цагаас эхлэн аюул учруулах боллоо.

Юу гэвэл дөнгөж мэдээ ороод нэг ширээн дээрээс үсэрсэн чинь хажуудах сандалд нь тээглээд газар унаад гараа гэмтээжийсийн би. Ширээ байгаагүй бол юу гэж тэхэв?

Сургуульд орсны дараагаар нагац ах маань намайг муухай бичвэл ширээний хөлөөр цохьдог байлаа. Дөнгөж сургуульд оржийсан жижкэн пацаан бас ширээ сандал дээр суугаад уйлжээх жишээтэй.

Дунд ангид нэг охины нэрийг надтай холбоод ширээн дээр маань бичцэн байсан. Тэрнээс болж би зөндөө ичсэн. Уур хүрээд бичсэн хүүхдийнх нь сандал дээр бохь тавьж өмдий нь завааруулаад багш намайг чихдэж хүчирхийлсэн. Гайтай ширээ сандал хоёроос л болсон.

Багш нар томоотой суулгаж байна гээд ширээн дээр 2 гараа зөрүүлэн 40 минут хөдөлгөөнгүй суулгаж ангиар минь цээрлүүлсэн. Эсгий гэртээ газраа суугаад хичээлээ хийдэг бол юу гэж тэхэв дээ. Гайтай ширээ сандал

Ахлах ангид манай ангийн баньд ширээн дээр нь суусан гээд намайг сандлаараа цохиж байв. Бас амралтаараа ангийнхаа ширээ, сандлыг будсанаас болж тухайн үед толгой өвдөж байлаа.

Их сургуульд ширээний доор наасан бохинд өмдөө наажийснийг эс тооцвол хичээлдээ бараг суугаагүйнхээ ачаар муу сурсан ч ширээ сандалд нээх өртөөгүй юм бий. Ер нь хол л байвал өлзийтэй бололтой.

За тэгээд сургууль төгсөөд ажилд орлоо гээд ширээ сандал дээр суугаад л хөдөлгөөний дутагдалд орж байна. Ширээ сандалгүй бол эрүүл байхсан би.

За эд нарч гайгүй. Дээд айлын ах ширээний хөлөөр эхнэрээ зодоод байна. Архи уухаараа сандал шидээд юм хумаа эвдэлж сүйтгээд байна. Баарнуудад тав тухтай ширээ сандал их тавигдаад хүмүүс удаан суугаад архи уугаад байна.

Цагаан даваа дүүрэн ширээ сандлын хогнууд байна. Гэр хорооллын айлууд нүүрсний мөнгөгүй болохоороо ширээ сандлаа түлээд утаа гаргаад байна. Тэр ширээгий чинь модоор хийгээд байна.

Энэ асуудлыг яаралтай хянаж, болж өгвөл ширээ сандал хэрэглэхийг хориод өгөөч.

Иргэн Чалва 

Sunday, September 2, 2012

Хүүхэд миний мөнгө


Мэдээ орсноос өмнө надад хэн хэдэн төгрөг өгч байсан бөгөөд тэдгээр нь юунд зарцуулагдсаныг ёстой мэдэхгүй юм. Ямартай ч тооцоотой эмээ, өвөө маань 20 дугаар тогтоолын өмнө нилээд их гурил, элсэн чихэр авсныг ээж бид хоёр мэдээ ортлоо идсэн бөгөөд би бээр тэрсхэн төрсөн ах нарынхаа, эсвэл бэлэгний хувцасаар гангардаг байлаа. Ээжид аудит хийгээд баримтын шалгалт оруулмаар санагдлаа.

Гэнэт олдсон мөнгө:

Сургуульд орсон эхний жилийн хавар, аймгийнхаа гудамжаараа алхаж шар тавт, ногоон аравт, улаан хорьт хуй салхин дундуур эргэлдэн нисч ирсийм. 7 шүргэж яваа пацаан говьд хуйлрах шороон дундуур тун чиг баатарлагаар орон тэдгээр мөнгүүдийг түүж, тоолтод 300 төгрөг нийлээн давлаа. Энэ миний амьдралдаа “олсон” анхны мөнгө байлаа. Юунд үрснээ сайн санахгүй л байна. Гэнэт орж ирсэн тэр мөнгө, гэнэт алга болсон юм.

Бусдын зарцуулах эрхтэй миний мөнгө:

Төдөлгүй эрээн хотыг зорьж гадаад улсыг үзэх завшаан тохиов. Хүн амьтны сайн яваарай гэж өгсний дээр, ээжийн надад эрх олгосон 100 гаруй юаныг ээждээ хадгалуулав. Тетрис тоглоомноос өөрөөр тэдгээр мөнгөнүүд миний хүссэн зүйлд огт зарцуулагдаагүй юм. Дараа нь ээж надад эвтэйхэн санхүүгийн тайлан тавьж дөнгөсөн. Чамд ийм тийм юм аваад, буудалд оруулаад, хоол идүүлсэн гэх мэтээр... Ер нь бол тэд нар байсан байгаагүй ээж авч өгөх л байсан. Хүүхэд бидэнд мөнгөө өөрөө зарцуулах эрх мэдэл алга.

Өөрийн мэдлийн мөнгө:

Сайншанд хотын 10 жилийн сургуулийн сурагчдын дунд савангийн хайрцганд хийсэн шоогоор тоглодог тоглоом, элсэн чихрээр хийсэн шүдэнзний модон иштэй чихэр, гаа, сига, 5-ын чавга ид моод байв. Нэг удаа талхны хариултаар мөрийтэй тоглоод яггүй баяжаадахлаа. Олсон мөнгөөрөө хэнтэй ч үл зөвшилцөн өөрийн мэдлээр палмаастар авав. Харамсалтай нь 10 өнгийн палмаастрын ердөө 2 нь л гардаг байв. 10 эргэм насны говийн бандид авч байгаа зүйлдээ хяналт тавих ухаан суугаагүй байлаа.

Хөдөлмөрөөрөө олсон мөнгө:

5 дугаар ангид байхад хажуу орцны Буржаак хэмээх шар бандь нэг удаа уйлан майлсаар орж ирэв. Хойд байрны гозон Баяраад зодуулжээ. Гозон Баяраа бол биднээс 1-2 нараар ах, ах нь лигт тоглодог, бийлэгжүү айлын онгироо бандь байсым. Буржаак түүнд өс санажээ. Намайг Магаатай дагуулж гараад түүнийг зодуулаад бид хоёрын дунд 150 төгрөг өгөв. Тэр миний хамгийн анхны татсан тамхинд зарцуулагдсан юм. Бас би амьдралдаа анх удаа нүдэндээ хөх тамга тавиулж байлаа.

Хөдөлмөрөөрөө олсон мөнгө 2:

Намайг 6, ахыг 8 дугаар ангид байхад баар, сав, пааб ховор байсан байх. Томчууд гэрт цуглаж паартийдна. Маргааш нь гэрээр хөглөрөх архи ундааны шил ах бид хоёрын санхүүгийн цорын ганц “тогтмол” эх үүсвэр байлаа. Бид 2 шилээ тушаагаад их олон юм авч хооронд нь хольж хутгаж идэж “жаргана”. Цехеес 50 ундаа ч авдаг байв. Бид хоёр мөнгөө 100 хувь үрж дуусгадаг ч ах яагаад ч юм хуримтлалтай байгаад байдаг байлаа... Сонин юм шүү!!!

Зөвшилцөл:

Ёолкны мөнгө бол хүүхэд бидний үрэх хамгийн эрхтэй мөнгө байсан юм. Одоо яадгийг нь мэдэхээ байж. Нэг удаа хөдөө болсон шинэ жилээр хотоос ах эгч нар ирж, ёолкон дээр мөнгө тавиад тэр жилийн ёолкны мөнгөний рекордыг тогтоов. Юунд зарцуулах талаар бодол болов. Ээж дээрээ очиж ярилцтал тэр бүсгүй маш эвтэйхнээр надад авч өгнө гэж амласан хужаа компьютерийн санхүүгийн эх үүсвэрийг бүрдүүлэхээр болов. Би баярлаж, ээжийн амлалт биелэв. Гайхалтай, бүр гайхаад барахгүй нь...

Tuesday, November 15, 2011

Өрхийн үйлдвэрлэл

Галдангийн гэр хотын захын хорооллын нэгэн хашаанд гэрээ барин сууна. Уг нь лаг хөдөлмөрч бөгөөд толгойтой нөхрийн энэ гэр бүлийн онцлог нь туйлын “тооцоотой” ажээ. Хооллох, байрлах, хувцаслах гэсэн физилогийнхоо гурван хэрэгцээг ядмаг гэгч нь өөрсдөө чадмагаар хангана. Эхнэр нь өглөө эртлэн босч өрхөө татан цай чанах ажээ. Гэрийн модыг Галдан өөрөө хийжээ. 

Чингэхдээ хэрэглэгдэх мод сэлтийг хойд уулнаасаа үүрч авчрав гэнэ. Хугалах, зорох, өнгөлөх ажлыг мөн өөрөө хийжээ. Сүх, харуул, хуурай хэрэгтэй байсан боловч худалдаж авахаас нарийлахдаа чулуугаар орлуулжээ. Том бул чулуу, цахиур чулуу, хайрга чулуу... Будаг хийх технологи мэдэхгүй тул нойтон ургамлын шүүсхэнээр орлуулсан нь хэдий удаа аж. Гэрийн бүрээс, оосор бүч сэлтхэнийг “түүхий эд”-ийн нь хамт мөн л өөрсдөө хийжээ. Яаж хийснийг бичих гэтэл судлах цаг байсангүй.

Эхнэр нь Галдангийн урласан данханд цай чанах агаад том хүүгийн хашаандаа ухсан худгаас ус ховоодож аваад, үнээнээсээ шууд сүүгээ саагаад болгож байна. Голоос давсаа авдаг ажээ. Хашааныхаа буланд ногоон цай болон буудай, хүнсний ногоо бүгдийг тарин өрхийн хэрэгцээгээ хангана.

Цай чанасны дараа Галдангийн босох ор нь мөн л түүний бүтээл агаад өмсөх дээл нь охиных нь бүтээл. Гэх мэтээр өөрийн хэрэглээг зөвхөн өөрийн “өрхийн үйлдвэрлэлээр” хангах ажээ. Ажилдаа унаж явах сонин амьтныг Галдан гуай өөрийн хийсэн лабораторитоо өөрийн аргаар гаргаж авчээ. Гурав дах хүүхэд нь жоохон архи уугаад байхаар нь уур нь хүрээд мутацийн технологийнхоо түүхий эд болгожээ.

Энэ өрхийн “импорт” 00. Авсан цалингаа 100% хураана. Мэдлэгээ хаанаас яаж олж авсныг нь хэн ч үл мэднэ. Бүгдийг өөрсдөө хийж байгаа болохоор зардал тийм байх нь аргагүй ээ. Энэ ч утгаараа өөр ямар ч өрх тэднээс үл хамаарна.

Тэдэнд зарим нэг энгийн хэрэглээгээ чанаржуулах, элдэв зугаацал сэлгүүцэлээ бий болгохоос эхлээд том том мөрөөдөл бий. Дэд бүтцэд бүрэн холбогдсон бүрэн хаус, (уг нь хүүхдүүдийнхээ нийгэмшлийн асуудлаас болоод орон сууцанд амьдрахыг хүссэн боловч тэнд урсгал зардал гарна), хувийн авто машин, гар утас...

Тиймээс одоо тэр дулаан цахилгаан станцын, барилгын автомашины технологийг сурах.., Аа биш, сурахад мөнгө төлөх тул зохиох түүнийг бий болгох түүхий эдийг олох (ер нь бол өөрсдөө л зохиож таарна),  их ажил бий. Цаг хугацаа нь хүрэх болтугай...