Tuesday, September 28, 2010

Бицсэн кино ярийлдаа: Тань руу нүүж явна

МОНГОЛ КИНО ҮЙЛДВЭР

“ТАНЬ РУУ НҮҮЖ ЯВНА”

Доохноон болвол том жижиг дугуйтай
Дээхнээн болвол дөрүүлжин улаан хабийнтай
Машин тэрэгний манлай болон дүүхэлзсээн
Эзэндээ ээлтэй эмнэг догшингүй тараактор минуу зээ.

Нэг ийм юманд дотор манай Гаампаа, Артгаа хоёр шиг нөхөр тараактарынхаа дуунаас дээш гаркээд ингээд яриад явжийсийм байгаам. Одоо их чанга ярьжуугаа шүү.

-       - Манай ажлын Юки гэж дажгүй хүүхээ байнаа
-       - Айн?
-       - Яагаав нөгөө чамаас арай дүү надаас бүүр дүү
-     -   Айн?
-      -  Аанхан. Ерөн бол хүүхэн шиг хүүхэн дээ.
-       - Айн? г.м.

Тэгээд явжийтал урд нь нэг мотцикл хэвтжийсийн байгаан. Цаана нь нэг залуу. Тэгсэн чинь   Гаампаа шиг нөхөр нь: /Харин одоо энэ хоёр шивнэнэ/
-       - Хүн яахвээ? Мотцийкл нь...
Артгаа шиг нөхөр нь:
-       - Хүн байнаа хармаагийн ухъяаа.
Гаампаа
-       - Хэрэгт орвоо!!! гэсэн байгаам.

Тэр нөхрийг Дарьсүрэн гэнэ. /цаашид ч “талийгч” гэх/. Цаад чинь ууг нь дэд бүтэцлүү явдаг нүүдлийн урсгалын хуулийн эсрэг зогсон их дээд сургууль гэлгүй малчин болсон овоо гар. Даанч эдийн шуналтай. Ээжийгээ гуйсаар байгаад нэг мотцийкл авхуулснийгаа унаад архичин Цэрэнгийн гадаа иртэл Цэрэн гудардагаараа гудраад, гуруун охин төрүүлсэн авгай Жаргал нь Цэрэнгийн хүү байсан ч болоосой гэсэн эцсийн найдварыг тээсэн дөрүүдэх хүүхдээ гаргах гээд өвдөөд байжийдийн. Яаж өвддөгийг нь Цитрусаас асуугаарай

Тэгэнгүүт манай нөгөө талийгчид мотцийклоороо хол явах бөөн далим гараад шууд л “Би эмч дуудаад ирье” гээд онгироод л нааж өгсний үр дүнд, эзгүй хээр талд баруун өвдөг нь үенийхээ эсрэг эргээд, зүүн гар нь нар буруу таваас зургаа эргээд, мотцийклоосоо яг аруун нэгэн мийтр газар шийдүүлээд тархиа талаар нэг гоожуулаад хэвтжуугаань тэр.

За тэр нөхрийг Гаампаа, Артгаа нар авч явснуу, яасан, жаргал гэртээ араг түшээд төрснүү, эсүүл эмлэгт төрснүү нтр бол бүү мэдээ. Тэр хэсгийн ерөн хальс нь тасарцан байсан байхаа. Гараагүүшд.

Гэнт л саахалт 2 айлын нэгэнд нь уйлаан майлаан нөгөөдөхөд нь баяр цэнгэл. Урьд нь Цэрэн авгайдаа агсам тавиад зоджийхад нь талийгчийн ээж /бас нэр өгч чаддаггү ээ/ инээгээд харжийсийм. Тэр үед О.Дашка ах ууг нь тэрэнд “Өнөөдөр чи инээж нөгөөх нь уйлжийсан ч дараа нь чи уйлж цаад чэн дуулий шүү нөхөөр” гэж хэлжийсийм байгаам.

Харин Цэрэнгийнд хүү төржээ. Тэр хүү ер нь төрөөгүй байсан нь дээр байсийн. Учир ээжий нь жирмээ байхад аав нь хэд хэд гар хүрч байснаас үүсэлтэй биеийн болон сэтгэлийн зовлон нийлээд урагт хэрхэн нөлөөлснийг би таашгүй. Олигтой л юм болоогүйвайх.

Талийгчийн ээж Цэрэнгийнд бэлэг сэлт өгч Амееркчууд индаанчуудыг мохоосон шиг зальхай аргаар хүүгий нь авахаар атгаг санаа агуулан байн байн очдог болжээ.

Нэг өдөр Жаргал нэг танил охинтойгоо таарсан нь Хандмаа байлаа. Та нар эмэгтэй лам гэж андуурав. Хүний нэр шүү. Дарьсүрэн амьд ахуй цагтаа Хандмааг “айл гэр болж тоглий” гэж хадтай уулруу дагуулж гараад охин насы нь эд бад хийж байсан түүхтэй. Энэ хэсгийг дэлгэрэнгүй ярих гэснээ жоохон хүүхдүүд уншжуугаа гэж бодоод орхилоо. Ярьчуулч ярьлаалдаа.

Хандмаа муу хог тэрэнд нь өширхөснүү яасан, бас л хорон муу санааг агуулаад “Жаргал эгчээ, Талийгчийн ээж гуай Цэрэнгээс хүүгий нь гуйгуул өгдөг болуу?” гэжийлээ гээд хэлчдийн. Жаргал юун ус авах. Улаан нүдээрээ ууралсан баагий гэртээ иртэл талийгчийн ээж суужийдийн. Шууд хүүхдээ аваад “та яв” гэж хэлжээ. Талийгчийн ээжийн найдлага конец.

Цэрэн малын нэртэй архины эрэлд явжуугаад бүтэлгүйтээд өлсхийн эрхэнд гэртээ ирүүтээ авгайгаа шалгаад  “Жаргалаа ойрын үед юу болов?” гэж асуув. Жаргал талийгчийн ээжийн тухай хэллээ. Цэрэн зогтусаад л юу ч ярьку дээлээ хурдан хурдан өмсөв.Нөхөр нь эрүүл байсан болхоор Жаргал хүүхдүүдийхээ хажууд нээх лаг эхнэрийн царайлаад: “За Цэрэн минь, Эр хүн шиг л байгаарай. Ухаантай хүнийг жаргал дагадийм шүү” гэж хэлсийм. Дотроо бол талийгчийн ээжийнд очоод будаа болгох нь гэж баярлаж байсан нь тодорхой. Яг яс юман дээрээ Цэрэн далимдуулаад гарч наймаачныд очиж архи уухжийсан байхгүй юу. Зорилго нь биелээд уугаад согтоод сүүлдээ агсам тавиад хөөгдөөд харьсийн.

Гэртээ ирээд бантсандаа болоод “маргааш нүүнээ” гэж хэлээд унтаад өгөв. Жаргал толгойдоо баахан гайхалттай хоцроод дагаад хэвтлээ. Аз болж түүнийг нөхөр нь ноолсонгүй. Энэ нь “Цэрэн арай дахиад авгай авцийм биш байгаа даа” гэсэн анализ  хүргэж шөнө нойрий нь хүргэсэнгүй.

Өглөө дагаал явлаа. Ямар чигсэн талийгчийн ээжтэй таарсийм. Тийм. Тэгээд кино дуусаа. ТӨГСӨВ.

За Цэрэн талийгчийн ээжтэй таараад чухам юу ярьсан яасан ийсэн бүү мэд. Тэгээл дуусций шд. Бодуул шинэ авгайгийндаа очсон байхдаа.

Wednesday, September 22, 2010

Оноогдцон сэдэв: Блог хөтлөх арга, зөвлөгөө

Би ер блогийнхоо гарыг нь хөтөлж үзээгүйм байна аа. Байдийм болуу гээд нээгээд жоохон харсан чинь гар гэж харагдахаар л юм алга. Аргаа ядаад кийбоордоо жоохон атгаж суулаа. Энэ их амархан. Блогоо нээгээд жоохон харжуугаад кийбордоо атгаал суугаадайна гэсэн үг. Охины гарыг бодуул жоохон хэлбэр муутай гарт багтахгүй, хийтэн зустэй охидуудыг эс тооцуул тунчиг хүйтэн хог байлээ.

За одоо болоог бичих тухай бичий. Ер нь бол их амархан ш дээ. Бичээл байна бичээл байна бичээл байна. Онгод ороол бичээлийнэ бичээлийнэ. Яахжаагаам бүү мэд. Нэгэнт донтцон хүн чинь одоо яая гэхүүдээ. Бичээл вайхаас.

Ер нь би яагаад болоог гөтөлдийм болоо? Гэсэн стандаарт асуулт өөртөө тавиал өөрөө уначихийм даа. Сто мэдкүүмаа. Ер нь таануус болоог хөтөлкэжаагаа болуул энэ асуултыг өөртөө заавал тавий шүү. Би бол “Би өөрийн мэдэлгүй л гөтөлцийн”.  

За ингээд өөрийн мэдэлгүй хөтөлсөн, хөтөлж байгаа, хөтлөх гээд энийг уншжийгаа хүмүүст цааших нь зориулагджаагаа шүү. Хөөе, тэр ирихлаамны болоогчин наад броузэр хаадаа.

За өөрийн мэдэлгүй болоог гөтөлцөн хүмүүст хандаж хэлхэд нэр мэрээ нуудийм шдээ. Тэхгүй бол энэ тэндэхийн автуусны буудал дээр тасарчаад босч иржийхад хүмүүс хажуугаас чинь: “хүүе чи чинь fb, blogger, biz-ийн нөгөө тэр мөнүү? Сайн уу юу хийжийнэ” гээл тавлаадчжаагаам шиг, атаархаад ч байгаам шиг таниад ч байгаам шиг шалгааж өгийшдээ сайхан. Тийм нөхцөлд чинь би бишээ гэж 1000 хэлээд нэмэргүй. Архины ногоон, ичсэний улаантай зэрэг асаад цэвэр нэмэлт гэрлэн дохио болийшдээ. За тэр муухай дурсамжийг орхий.

Нээрээ тэр дээр баахан мэдкү үсгээр юм бичцэн байгаа чинь сайтууд шүү. За йймэрхүү юманд донтов. Бага гөтлий шүү. Жилийн дотор цэрэг вол хэд хэдэн ажил хайх, эсүүл өөрөө дарга вол дор хаяж гуруун бизнес дампууруулах пингаа дааж чадуул сэтгэцийн тэрхүү гүн хордлогонд орход яахуу дээ сайханшд. Ялангуяа над шиг ажлын цагаар онгод ордог хүнд...

За тэгээд эцэст нь яагаад болоог гөтлөөд байгаагаа мэдкү хүмүүсийн хувь загвар нээх чухал биш байх өө. Миний болоог  бол үзээрийн л юм байдын. Ернуул хэлбэрийн үнэлгээ, дотоод үнэлгээнээс даваад ирхээр янхан болдог гэжуугаамш дээ. Гайгүй юмыг вол хүмүүс дараад л ороод л ирдийн. Яагаад тэгдийн бүү мэд.

Нэгэл мэдхэд...