Главлит буюу Блогчидоо өмөөрөх нь

Найз нөхдөөс эхлээд зарим нэг хүмүүсийн Гаамп, Артаньан нараар жишээлэн эсэргүүцсэн эгдүүцэл хэрээс хэтэрч, хэл амаар олонтаа доромжлуулнаар, тэсэхүйеэ бэрх нөхцөл байдал үүсч, үнэт цаг үүрэгт ажлыг ар тийш тавин нэг ийм зүйл бичлээ. Энүүхэндээ гэхэд Цоодол гуайн “Миний муусайн найз нар” шүлэгтэй зарчим адил. Үгүй яахав. Блогчид бид чинь мэдлэгийнхээ хэмжээгээр алдаа оноотой хэдэн үг сийрүүлж, нам засгийн гар хөл болсон сонин нийтлэлд тавих боломжгүйгээсээ онлайнд туурвидаг хэдэн нөхдүүд. Хөөрхийс, Өөрөө өөрсөддөө л ухаанаа гаргаж, оюунаа чилээсэн юм болохоор хүн уншаасай гэж бас битүүхэндээ хүсдэг. За энэ ч яахав.

Гэтэл зарим нэгэн нь утга санаа, үг найруулгыг нь “бүдүүлгээр” шүүмжилж, 90-ээд оноос өмнөх главлитын “үүргийг гүйцэтгэх” юм даа. Ардчилалд туйлын үнэн байхгүй тул миний буруу байх вий хэмээн “бүдүүлгээр” хэмээх үгийг хашилтанд хийхийн зэрэгцээ үндэслэлтэй шүүмжлэл хэлж байгаасай гэсэндээ “Главлит” гэх үгийг оруулав.

Чухам цаад утгыг үл ойлгон “боловсролгүй, соёлгүй, бүдүүлэг, хэл усгүй, хийх ажлаа олж ядсан” гэх мэтээр дээд өнгөөр олон хүн хараан зүхдэгийн тод жишээг энд дарж  харна уу.

Та тэдэнтэй санал нэг бол
Тогтон сууж
Таван өгүүлбэр унш.

Тэргүүн өгүүлбэр: Хүн бүр боловсролтой албагүй
Дэд өгүүлбэр: Хүн бүр бүгдэд таалагдах ч албагүй
Гутгаар өгүүлбэр: Харин хүн бүрт итгэл үнэмшилтэй байх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, үг хэлэх, хэвлэн нийтлэх эрх чөлөө бий.
Дөтгээр өгүүлбэр: Та бидний дээр заасан эрхэнд халдчихлаа.
Тавдугаар өгүүлбэр: Та ардчиллын ийм энгийн үнэт зүйлийг ойлгохгүй байж бидэнтэй боловсролын талаар ярих хэрэггүй. Уучлаарай.

“Эх хэлээ хайрла хамгаал” гэж бодож байна уу? За цаашиллаа гээд “хэл хил мал” гурав л биз. Сөргуулж тавьсан хэдэн үг унш.

Нэгд: Хэл гээчийг хэн ч өмчилдөггүй юм. Чаддаг юм бол дэлхийгээр таран суугаа 10 сая Монгол үндэстнээс хэлээ буцаагаад авчих. Дагуулж хэлэхэд Түвдүүдэд нэрийг нь буцааж өг.

Хоёрт. Миний санахад энэ үгийн бүтэц, өгүүлбэр зүй зөндөө өөрчлөгдөж байна. Тэртэй тэргүй хэл гэдэг байнга апдэйт хийгдэж байдаг зүйл. Элдэв үгийг ярианы хэлэнд хөрвүүлж бичих нь “Эрвээхэй” гэдэг үгийг “Эрвээхий” болгосноос ил ач холбогдолтой бөгөөд эмоци яг илэрдэг юм.

Дээрхи хоёрыг нэгтгэж дүгнэвэл хэл соёлын ямар өөрчлөлтийг дүрмийн гээд зөвшөөрөөд, ямрыг нь буруу гээд байгаа чинь үндсэндээ утгагүй байгааг “тэр өмчлөөд байгаа хэлийг нь чинь өөрчлөх эрхийг хэн хэнд өгөөд байгааг эхлээд бодчихоод дараа шүүмжил” гэсэн өгүүлбэрээс хар. Сэтгүүл зүйн хоосон орон зай онлайнаар сэлбэгдэж, сэтгэлгээ шинэчлэгдэж, харин та хоцорч явна. Хоцорсноо нөхөх гэдгийг хүний эрхийг дээдэлж, ардчиллын үнэт зүйлсийг ойлго гэснээс биш блог хөтөл гэсэн үг биш. Битгий блогтой бол ч гэсэн үг биш.

Бид хэний ч эрхэнд халдахгүйгээр эрхээ эдэлж байна.

Эцэст нь дахиад сануулъя. Главлит гэдэг ойлголт ардчилсан нийгэмд байдаггүй юм шүү.